ORGEL
Cees Kelderman   organist
HOME BIOGRAFIE ORGEL DISCOGRAFIE FOTOALBUM VIDEOCLIPS CONCERTREIZEN AGENDA CONTACT


Fragment van het front van het Bätz-Witte orgel
in de Oude Kerk te Maasland.		 Het orgel in de Maaslandse Oude Kerk is gebouwd door
J.F. Witte van de fa. J. Bätz & Co. en werd voltooid in 1888.
Oorspronkelijk stond dit orgel in de Nicolaïkerk in Utrecht (voor een foto van het orgel toen, klik hier). Door onenigheid over een voorgenomen frontwijziging, besloot men het orgel te verkopen.

Het orgel van de Maaslandse Ned. Herv. Kerk was bij een brand in 1945 verwoest en men ging op zoek naar een bestaand orgel dat paste in het historische kerkgebouw.
Dat orgel werd gevonden in de Nicolaïkerk te Utrecht en in 1958 overgeplaatst naar Maasland.

Het orgel werd op 23 december 1958 in gebruik genomen en ingespeeld door de toenmalige adviseur George Stam.
Tot 1971 bleef het orgel in onderhoud bij fa. de Koff & Zn. In 1972 werden de windladen en mechanieken gerestaureerd door fa. Verschueren C.V. te Heythuyzen.

RESTAURATIES TE UTRECHT
In de jaren 40 van de 20e eeuw werd op advies van de toenmalige organist van de Utrechtse Nicolaïkerk, Lambert Erné, het orgel ingrijpend veranderd, naar de opvattingen van die tijd.
In 1942 wordt de Violon 8' op Manuaal I verwijderd, ten gunste van een Scherp V-VI.
In het voorjaar van 1944 werd Manuaal II ingrijpend gemoderniseerd. De oorspronkelijke Witte-registers Gemshoorn 8', Nasard 3', Flageolet 2' en Dulciaan 8' werden verwijderd en opgeslagen met de bedoeling deze te plaatsen op een toe te voegen Manuaal III.
De registers Salicet 8' en Salicet 4' werden elk twee halve tonen opgeschoven en resp. Prestant 8' en Prestant 4' genoemd. Op de vrijgekomen plaatsen werden de volgende registers geplaatst: Sesquialter II sterk, Quint 22/3, Octaaf 2 en Mixtuur IV-VI sterk. Verder werd op een kantsleep een Gemshoorn 2' geplaatst. De werkzaamheden werden uitgevoerd door fa. de Koff & Zn.

RESTAURATIES TE MAASLAND
Onder advies van aanvankelijk Hans van Nieuwkoop en later Aart Bergwerff werd het orgel in de jaren 2000 en 2001 gerestaureerd door orgelmakerij Gebr. Reil te Heerde. Uitgangspunt van de restauratie was terug naar de oorspronkelijke situatie van 1888, met handhaving van de bestaande orgelkas. In de toren werd een nieuwe dubbelvouwige magazijnbalg geplaatst volgens de oorspronkelijke tekeningen van Witte.
Op het hoofdwerk werd de Prestant 16' herplaatst. Deze is, naar het oorspronkelijke voorbeeld, deels als transmissie uitgevoerd met de Prestant 16' van het Pedaal. Verder werd op het Hoofdwerk de Violon 8' opnieuw aangebracht naar voorbeeld van het Witte orgel te Apeldoorn uit 1896. Ook werden alle in 1944 verwijderde registers opnieuw aangebracht. Al deze registers werden vervaardigd naar de factuur van een 1 jaar later (1889) door Witte gebouwd orgel in de Plechelmuskerk te Oldenzaal (oorspronkelijk gebouwd voor de Grote Kerk te Hoorn). Het register Salicet 4' is hersteld door het terugschuiven van twee halve tonen en het bijmaken van twee nieuwe pijpen. De Prestant 8' van Manuaal II is gehandhaafd, daar de meeste pijpen in het front staan en het herstel van de Salicet 8' als te ingrijpend is verworpen.
De zwelkast is niet opnieuw aangebracht vanwege de in 1958 gewijzigde opstelling.
De intonatie (geheel naar J.F. Witte) heeft plaatsgevonden bij een winddruk van 88mm waterkolom.

De huidige dispositie van het orgel vind u hier in een apart scherm.

Bron inzake restauraties: Aart Bergwerff en Hans Reil